₹188 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗೆ ಏರಿದ ಭಾರತದ ಸಾಲ ಭಾರ: ಜಗತ್ತಿನ 4ನೇ ಆರ್ಥಿಕ ಶಕ್ತಿಗೆ ಸವಾಲಾಗಿರುವ ಕಠಿಣ ಸತ್ಯ

₹188 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗೆ ಏರಿದ ಭಾರತ ಸರಕಾರದ ಸಾಲ

₹188 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗೆ ಏರಿದ ಭಾರತದ ಸಾಲ ಭಾರ: ಜಗತ್ತಿನ 4ನೇ ಆರ್ಥಿಕ ಶಕ್ತಿಗೆ ಸವಾಲಾಗಿರುವ ಕಠಿಣ ಸತ್ಯ

ನವದೆಹಲಿ, ಜುಲೈ 28 2025 :
ಭಾರತ, ಜಗತ್ತಿನ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನಾಗಿ ತಿರುಗುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ದೇಶ, ಇದೀಗ ಭಾರೀ ಸಾಲದ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸವಾಲು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರದ ಒಟ್ಟು ಸಾಲದ ಬಾಕಿ ಮೊತ್ತವು ₹188 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದ್ದು, ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತೀವ್ರ ಚಿಂತೆ ಮೂಡಿಸಿದೆ.

ಸಾಲದ ಈ ಭಾರವು ಭಾರತವನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಜಾಗತಿಕ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೂ ಚಿಂತೆಯ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಐಎಂಎಫ್ ಮುಂತಾದವರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಕಡಿವಾಣ ಹಾಕುವ ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿರುವುದು ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಆಗಿದೆ.

ಸಾಲದ ವಾಸ್ತವಿಕೆ: ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಪರಿಶೀಲನೆ

• ವಿತ್ತ ಸಚಿವಾಲಯದ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ, ಜುಲೈ 2025ರ ಅಂತ್ಯದವರೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರದ ಒಟ್ಟು ಸಾಲ ₹188 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿಗೆ ತಲುಪಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟೂ 89% ಬಾಂಡ್ ಹಾಗೂ ಇತರ ಕಾಗದಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದೆ. ಉಳಿದ ಭಾಗವು ಅಂತರ್‌ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಲದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಈ ಸಾಲದ ಪ್ರತಿ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದ ಬಡ್ಡಿದರ ಪಾವತಿಸಲು ಸರಕಾರವು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ವೆಚ್ಚ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.
• 2020ರ ನಂತರ ಏಕೆ ಏರಿತು ಸಾಲ?
• COVID-19 ಮಹಾಮಾರಿ ನಂತರದ ಆರ್ಥಿಕ ಪುನಶ್ಚೇತನಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತ ಸರಕಾರ ಹಲವು ಉದ್ದೀಪನ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ:
• ₹20 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ “ಆತ್ಮನಿರ್ಭರ್ ಭಾರತ್ ಪ್ಯಾಕೇಜ್”
• ಉಚಿತ ಆಹಾರ ಧಾನ ಯೋಜನೆ
• ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತರಿ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅನುದಾನ
• ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಲಸಿಕೆ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಮೌಲ್ಯಯುತ ಹಣಕಾಸು
• ಇವು ಎಲ್ಲವೂ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಸಾಲದ ಅವಲಂಬನೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.

ಜಿಡಿಪಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ: ಹಿನ್ನೋಟ ಏನು?

ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು

ವಿಪಕ್ಷಗಳು ಈ ಸಾಲದ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಕಠಿಣವಾಗಿ ಟೀಕಿಸುತ್ತಿದ್ದು, “ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಯೋಜನೆ ಇಲ್ಲದೆ ಸರ್ಕಾರ ಖರ್ಚು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ” ಎಂಬ ಆರೋಪವನ್ನು ಮುಂದಿರಿಸುತ್ತಿವೆ. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯಕ ಜೈರಾಮ್ ರಾಮೇಶ್ ಹೇಳಿರುವಂತೆ, “ದೇಶ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಪಣಕ್ಕಿಟ್ಟಿದೆ.” ಇದರ ವಿರುದ್ಧ ಸರ್ಕಾರವು “ಅದು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಹೂಡಿಕೆಯ ಹಂತ” ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಜಾಗತಿಕ ಹೋಲಿಕೆ: ಭಾರತ ಎಲ್ಲಿದೆ?

• 2025ರ ಜಾಗತಿಕ ಸಾಲದ ಮಾಹಿತಿಯಲ್ಲಿ:
• ಜಪಾನ್ – ಜಿಡಿಪಿಯ 260% ಹೆಚ್ಚು ಸಾಲ
• ಅಮೆರಿಕ – 123%
• ಭಾರತ – 84%
• ಚೀನಾ – 78%
• ಭಾರತದ ಸಾಲದ ಪ್ರಮಾಣ ಇನ್ನೂ ನಿಯಂತ್ರಣದೊಳಗಿನದಾಗಿದ್ದರೂ, ಸಾಲದ ಬಡ್ಡಿದರ ಹೆಚ್ಚಳವಾದರೆ ಗಂಭೀರ ಪರಿಣಾಮವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
• ಮುದ್ರಾ ಮುದ್ರಣ ಮತ್ತು ದುರ್ಬಲ ರೂಪಾಯಿ
• ಸಾಲ ಪೂರೈಸಲು ಸರ್ಕಾರ ಹೆಚ್ಚು ಮುದ್ರಣಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಅಪಾಯವಿದೆ. ಇದರಿಂದ ರೂಪಾಯಿಗೆ ಮೌಲ್ಯ ಇಳಿಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆ, ಆಮದು ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆ, ಇನ್ಫ್ಲೇಷನ್ ನಿಯಂತ್ರಣ ತಪ್ಪುವುದು ಮುಂತಾದ ಅಪಾಯಗಳು ಎದುರಾಗಬಹುದು.

ನೀಡಿರುವ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರ ಮಾರ್ಗಗಳು

1. ಮೌಲ್ಯಯುತ ಸಾಲ ಹೂಡಿಕೆ: ಸರ್ಕಾರವು ಸಾಲವನ್ನು ಕೇವಲ ಉಪಭೋಗಕ್ಕೆ ಉಪಯೋಗಿಸದೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಹಾಗೂ ಶಾಶ್ವತ ಉದ್ಯೋಗ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಬಳಸಬೇಕು.
2. ಪಣಾಂತರಿಕ ನಿಗಾ: ಸಾಲದ ಬಡ್ಡಿ ಪಾವತಿಯನ್ನು ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಪಣಾಂತರಿಕ ನಿಯಂತ್ರಣ ಸಮಿತಿ ಅಗತ್ಯ.
3. ನೇರ ತೆರಿಗೆ ಆಧಾರದ ಪ್ರಗತಿ: ತೆರಿಗೆ ಸಂಗ್ರಹ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಆಯಸಾಳಿದವರ ಮೇಲೆ ತೆರಿಗೆ ದರ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಅನ್ವೇಷಿಸಬೇಕು.
4. ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಾಲ ನಿಯಂತ್ರಣ: ಕೆಲ ರಾಜ್ಯಗಳು ಅತಿಯಾದ ಸಾಲಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣ, ಕೇಂದ್ರದೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದದ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನಿಯಂತ್ರಣ ಅಗತ್ಯ.

ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಸವಾಲುಗಳು ಏನು?

ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಡ್ಡಿದರ ಏರಿಕೆಯ ಕಾರಣ ಭಾರತವನ್ನು ಋಣ ಪುನರ್‌ಸಂರಚನೆಗೆ ತಳ್ಳಬಹುದು.

ರುಪಾಯಿ ಮೌಲ್ಯ ಕುಸಿತದಿಂದ ವಿದೇಶಿ ಸಾಲದ ಹಣ ಪಾವತಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಒತ್ತಡ.

ಕ್ರೆಡಿಟ್ ರೇಟಿಂಗ್ ಕುಸಿತದಿಂದ ವಿದೇಶಿ ಹೂಡಿಕೆಗಿದ ಕಡಿವಾಣ.

ಉಪಸಂಹಾರ:

• ಪ್ರಗತಿ ಹತ್ತಿರ, ಆದರೆ ನಯವಾದ ನಿರ್ವಹಣೆ ಅಗತ್ಯ
• ಭಾರತ ತನ್ನ ಆರ್ಥಿಕತೆ ವಿಸ್ತಾರಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಸಾಲ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ನಿಖರ ಶಿಸ್ತು ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಸಾಲದ ಬಳಕೆ ಜನಪರ, ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ಣವಾಗಿರಬೇಕು. ದೇಶದ ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಭದ್ರತೆ ನೀಡುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಈಗಲೇ ಸೂಕ್ತ ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಹೊಣೆ ಹೊತ್ತಿರುವುದು ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲಿದೆ.
• ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಾಗಿ ರಾಜ್ಯದ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ವರದಿಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವುದು ಸೂಕ್ತ. ಈ ಸಾಲದ ಸತ್ಯವನ್ನು ಅರಿತು, ನಾಗರಿಕರೂ ಸಹ ಹಣಕಾಸಿನ ಶಿಸ್ತಿಗೆ ಮುನ್ನಡೆಸಬೇಕಾಗಿದೆ.
• ಇನ್ನಷ್ಟು ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಭಾರತ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್ ನೊಡಬಹುದು: https://finmin.nic.in

State / Union Territory Debt‑to‑GSDP (%) Fiscal Deficit (%) (FY25‑26)

• Jammu & Kashmir 51.0% 5.6%
• Nagaland 47.8% 3.0%
• Arunachal Pradesh 45.9% 8.9%
• Punjab 44.5% 3.8%
• Himachal Pradesh 40.5% 4.0%
• Mizoram 38.8% 4.6%
• Sikkim 38.2% 5.8%
• West Bengal 38.0% 3.6%
• Meghalaya 37.6% 3.0%
• Bihar 37.0% 3.0%
• Rajasthan 36.5% 4.3%
• Tripura ~35.0% 4.9%
• Andhra Pradesh 35.0% 4.4%
• Kerala 33.8% 3.2%
• Madhya Pradesh 31.3% 4.7%
• Chhattisgarh 29.6% 3.8%
• Uttar Pradesh 29.4% 3.0%
• Telangana 28.1% 3.0%
• Jharkhand 27.0% 2.0%
• Haryana 26.2% 2.7%
• Tamil Nadu 26.1% 3.0%
• Assam 25.7% 3.7%
• Uttarakhand 24.9% 2.9%
• Karnataka 24.9% 2.9%
• Maharashtra 18.4% 2.8%
• Gujarat 15.3% ~2.7%
• Odisha 12.7% 3.2%
• Manipur N/A N/A
• Goa N/A N/A
• Delhi (UT) N/A (approximated low) ~1.09%